Haar liefde voor de natuur

Dagblad Trouw maakte deze zomer een prachtige reportage over natuurbegraven voor Moslims en de mogelijkheid om begraven te worden op een islamitische natuurbegraafplaats in Nederland met eeuwige rust.

In haar ouderlijk huis in Afghanistan groeide wijlen Sara Ahadi op met een tuin vol bloemen en planten die vol toewijding door de familie werden onderhouden. Ze was dol op de natuur en de dieren, vertellen haar dochters Florence en Righa Patang. Geëmotioneerd en trots staan ze in het frisse gras van haar laatste rustplaats. “Haar liefde voor de natuur heeft ze in Nederland voortgezet en ons geïnspireerd als moslim goed voor de aarde te zorgen.”

Hun moeder ligt begraven in het pittoreske Zuid-Limburgse heuvellandschap, midden in de natuur aan de rand van het dorpje Eygelshoven, nabij Heerlen. Een zeer passende plek voor haar, zeggen de zussen. Ook al moet de veertiger Florence, planoloog uit Hellevoetsluis, er bijna twee uur voor rijden.

In januari overleed hun moeder, ze was al geruime tijd ziek. “We wilden ons goed voorbereiden op haar uitvaart. Dat was best ingewikkeld, omdat wij als Afghanen niet echt aansluiting hebben bij een bepaalde moskee of gemeenschap”, zegt Righa Patang. “Pas na uitgebreid zoeken op internet kwamen we het initiatief van islamitisch natuurbegraven op het spoor. Al was de begraafplaats toen nog niet eens open. Hier geldt eeuwige grafrust en ook dat is voor ons heel belangrijk.” Het graf is het eerste in het nieuwe islamitische gedeelte van Natuurbegraafplaats Eygelshof. Er is plek voor zo’n 300 graven met eeuwigdurende grafrust.

Eeuwigdurend grafrust
Onder Nederlandse moslims is de laatste tijd veel te doen over het eeuwigdurende grafrust. Die traditie schrijft voor dat een moslim, eenmaal begraven, voor altijd met rust wordt gelaten. Moslims worden bij elkaar begraven met het oog op de dag van de wederopstanding en graven mogen niet worden ontruimd. Maar het is niet eenvoudig te realiseren in Nederland. Naar schatting biedt minder dan 10 procent van de gemeentelijke begraafplaatsen de mogelijkheid graven af te nemen voor onbepaalde tijd. Op verzoek van de politieke partij Denk laat het ministerie van binnenlandse zaken nu onderzoek doen naar de recente behoeften en mogelijkheden voor eeuwigdurend grafrust. De resultaten worden na de zomer verwacht.

Natuurbegraafplaats Eygelshof
Bij de vier net opgerichte islamitische natuurbegraafplaatsen is geen sprake van uitsluiting, verzekert mede-initiatiefnemer Mustapha Ouarani. Ongeacht welke stroming moslims behoren: iedereen is welkom. “Zolang er maar een islamitische uitvaart is geweest met een gespecialiseerde islamitische uitvaartverzorger.” De nood is hoog, ziet ook Ouarani. “Moslims begraven hun doden binnen 24 uur. Het is dan vreselijk als er geen passende uitvaart of plek te vinden is.”

Natuurbeheer
De islamitische uitvaarttraditie, waarin de mens re-integreert in de natuur, past heel goed bij het concept van natuurbegraven, vult Chris Schreve aan. Hij is mede-eigenaar van Natuurbegraafplaatsen van Waarde, die tien natuurbegraafplaatsen door heel Nederland beheert. Vier daarvan, in Gelderland, Drenthe, Zuid-Holland en Limburg, zijn deze zomer uitgebreid met islamitische gedeelten. Daarin werkte Schreve samen met Mustapha Ouarani. “Het eeuwigdurend grafrecht wordt hier goed vastgelegd”, zegt Schreve. “Bovendien is onze doelstelling om meer natuur te creëren en de kwaliteit ervan te verbeteren. Onze inkomsten vloeien voor een deel terug in natuurbeheer. Hoe mooi is het dat moslims daar nu ook een bijdrage aan leveren?”

Onherkenbaar graf
Het graf van mevrouw Patang is nauwelijks als zodanig te herkennen. Het is begroeid met wilde bloemen aan de voet van een aangeplante boom. Er komt nog een gekalligrafeerde boomschijf op te liggen, maar verder wordt ze volledig opgenomen in de natuur, in lijn met de islamitische traditie.

De handpalmen van de zussen Patang openen zich voor een gebed. De ogen neergeslagen. Een traan rolt over de wangen van Florence Patang, die als mantelzorger samenleefde met haar moeder. Na het gebed werpen ze nog een dankbare blik naar het graf. “Het is zo mooi dat het elke keer verandert”, zegt Righa. “We laten het verder los. Zo verstoren we de natuur niet en heeft mijn moeder rust.” Haar zus Florence heeft vast een plek gereserveerd voor zichzelf. Naast haar moeder.